Jaap de Kreek

We zouden een nieuwe leraar wiskunde krijgen.

We zouden een nieuwe leraar wiskunde krijgen. Directeur Oort zou hem bij ons de klas inleiden. Nou, die nieuwe zouden we wel eventjes fijn verwelkomen.We waren tenslotte een bijzondere klas. Met z'n allen sprongen we juichend boven op de banken. De deur ging open, daar was Oort. En daarachter hij. Hij keek alleen maar. Hij en die blik. En wij, we zakten als stille muisjes terug de banken in. Behalve Benno. Ik zie hem nog staan, Benno van Krogten, een leuke sportieve jongen die niet gauw om een woordje verlegen was. Maar op dat moment stond hij daar stokstijf, verstomd van schrik. Ja, hij kon kijken, die Pijnacker. Meneer Pijnacker. Zijn handelsmerk was een pakje North State, altijd onder handbereik op zijn tafeltje, twintig sigaretten waarmee hij in straf tempo zijn asbak vulde. Dat deed hij met zo'n welbehagen dat hij er het vak van leraar een extra dimensie mee gaf. Roken voor de klas mocht toen nog, dat waren nog eens tijden. Ook zijn uitleg was kenmerkend. Een duidelijke stem met licht accent en een redelijk volgbaar tempo. Alleen de volgorde van de woorden was en bleef voor mij volstrekt onbegrijpelijk. In al die jaren dat ik bij hem in de klas kwam, heb ik van zijn uitleg geen jota begrepen. Toch was elke les een feestje, gewoon omdat wiskunde toendertijd een leuk vak was en hij een plezierig mens. Samen met een andere leraar wiskunde - Evert de Jonge, hij raakte later zijn vrouw kwijt aan een leraar Nederlands en vond een nieuwe dame met wie hij in hun bootje zomaar even de wereld rondzeilde - organiseerde Pijnacker een werkweek voor de jongens van de toenmalige vierde B-klas. 't Was ergens op de Veluwe. Elke dag was er weer die uitleg. Maar het samen voetballen was beter. Pijnacker schaakte. Avonden lang zat ik bij hem thuis achter het bord. Die keren was zijn uitleg begrijpelijker. De eerste keer herinner ik me het best. Pijnacker vree toen met een oud-leerlinge. Dat deden er in die tijd wel meer. "Dat is mijn privé, daar moet je niet over praten" zei hij. Dat kon ik gemakkelijk beloven, iedereen wist het al. Het was in het midden van de jaren vijftig van de twintigste eeuw. Pas vele decennia later zag ik hem weer, bij een reunie. Het was alleen. Wat krommer, strammer. In de vierde week van januari 2008 is hij overleden. Jawel, tijd vliegt. Q.E.D.

Rijks Hogereburgerschool en..., 1952