Adri van den Berk

De gedachten aan mijn lagere schoolperiode van 1958 – 1964 brengen nostalgische herinneringen bij me naar boven… Gezichten, kinderstemmen en zelfs de speciale geur van linoleum, potloden en inktpotten.

De gedachten aan mijn lagere schoolperiode van 1958 – 1964 brengen nostalgische herinneringen bij me naar boven… Gezichten, kinderstemmen en zelfs de speciale geur van linoleum, potloden en inktpotten. Een tijd van beginnende welvaart. Een tijd waarin de leerkracht nog gezag had en daarin ondersteund werd door de ouders. Een tijd waarin men nog genoeg tijd had. Een tijd waarin moeder er altijd voor je was als je thuiskwam. Een tijd waarin individualisme en secularisatie nog niet bestond. Een tijd waarin het schoolbord uitvegen nog een eer was. Een tijd waarin je altijd buiten speelde… Een tijd waarin ik onbezorgd kind kon zijn… ’s Morgens en ’s middags en na elk speelkwartier luidde meneer Gielen (het hoofd van de school) fanatiek de eerste bel. Het schelle geluid dat over het plein echode liet elke leerling onmiddellijk zijn plaats innemen in de rij. Bij de tweede bel, die iets zachter was, moest iedereen zwijgen (anders kon je nablijven of een tijdje in de hoek gaan staan. Daarna liepen we samen, met de onderwijzer voorop, naar het klaslokaal. Ook daar bleef het meestal muisstil behalve wanneer hij even de klas verliet). Af en toe kreeg je een flinke draai om je oren of men trok aan je oor. Dat heeft ons bepaald niet slecht gedaan. Alhoewel, soms kon dat wel eens te ver gaan. B.v. als je bij een bepaalde juffrouw je pen te diep in de inktpot stak (boven het gleufje). Dan kreeg je vlekken en tegelijkertijd een flinke tik met de aanwijsstok tegen je zitvlak. Mijn inktlap van zeemleer was na korte tijd pikzwart. Wanneer je om welke reden dan ook uit de klas werd gezet en in de gang werd aangetroffen door meester Gielen, dan was je nog niet jarig. Wat had ik schrik van die man. De onderwijzeres in de eerste klas hield er een “lievelingetje” op na. Zelf moest ik nog twee jaar wachten om het lievelingetje te worden van juffrouw Princée. Zij was de echtgenote van kunstschilder Princée, die de prachtige muurschildering in de trappenhal heeft geschilderd. Wanneer je de meester of juffrouw voor het een of ander gunstig wilde stemmen, probeerde je met je armen stijf over elkaar, extreem naar achteren hangend (bijna met je hoofd op de bank van je achterbuurman) en je lippen stevig op elkaar de aandacht op je te vestigen. En dat werkte. In die periode (1962) was de beroemde tv-uitzending “Open het Dorp” gepresenteerd door Mies Bouwman. Eén leerling van de school werd uitgeloot om het opgehaalde geld persoonlijk aan Mies af te geven. Wij zaten allemaal gespannen voor de buis te wachten sommigen bij de buren want niet iedereen had televisie. Maar het was zo druk in Bussum dat die ontmoeting jammer genoeg nooit heeft plaatsgevonden. Elke leerkracht stond bekend om bepaalde eigenaardigheden. Meneer van der List zat vaak met zijn pijp in zijn oor. Meneer van de Linden maakte altijd een zoenende beweging en meneer Gielen blies na elke trek aan zijn sigaar de rook onmiddellijk uit en bewoog daarna met zijn mond van links naar rechts, schavend met zijn tanden. Het laatste stuk van zijn sigaar gooide hij na het luiden van de tweede bel meestal in het rooster bij de buitendeur. Na een tijdje lag die put propvol met sigarenpeuken. Overigens, sigaren hoefde hij nooit te kopen. Want op zijn verjaardag, wanneer het feest was voor de hele school in het T.O.V. gebouw, kreeg hij van elke leerling een aantal sigaren van zijn favoriete merk Schimmelpenninck. Daar kon hij het hele jaar mee vooruit. Sommige meesters kregen ook een bijnaam. Ik herinner mij een onderwijzer die het “Kneentje” (het konijntje) werd genoemd. In de kerk kregen we de kans om de meisjes van de Bernadetteschool wat beter te bekijken. Zij zaten in het rechter gedeelte. Ook in het zwembad zwommen de meisjes toen nog apart. In de vijfde klas werd ik verliefd. Elke ochtend wanneer zij op weg was naar school staarde ik haar met vlinders in de buik na. Maar hoe moest ik met dat leuke meisje in contact komen? Dat was destijds niet zo eenvoudig. Trouwens, je wist niet wat je tegen iemand van het andere geslacht moest zeggen. Ik ben toen maar vriend geworden met haar jongere broer. De directrice van de meisjesschool, met de opmerkelijke naam Lokkerbol, werd in onze gesprekken op de speelplaats vaak gekoppeld aan meneer Gielen. Het is nooit iets geworden… In de vijfde en zesde klas was er de mogelijkheid om op vrijdagmiddag van 13.15 tot 14.00 uur Franse les te volgen bij meneer van der List. Hij kon dat lesboekje wel dromen… “Qui est Pierre…?” Schuin tegenover de ingang van onze school was ene Martinali in zijn huiskamer een snoepwinkeltje begonnen. Onze snoepverslaving legde hem geen windeieren. De uitspraak “voor een dubbeltje kopen” herhaalde zich meermaals per dag. Fluor tabletten waren er nog niet. Deze verslaving had voor ons negatieve gevolgen: “de wolf!” Ik heb nachten wakker gelegen van de tandpijn. Wat me ook nog goed is bijgebleven was het bokspringen. Na het bekende “een, twee, drie plof” werd beslist wie het eerste als “bok” moest fungeren. Het absolute record was een sprong van zeven stoeptegels. Alleen Willie Benders kon dat. Mijn record was zes tegels. De sprong was alleen geldig als je met je rechtervoet achter de “bok” terechtkwam. Dat gaf veel bekijks, want zowat de hele school vormde een haag bij de aanloop van onze sprongen. Mijn lagere schooltijd op de St. Silvester-school was een gelukkige, onbezorgde en gezellige tijdsfase. Ik hoop van harte dat de kinderen en leerkrachten vandaag mijn ervaring zullen delen. Adri van den Berk

Silvester Bernadette, 1958