Als ik op tv jongere mensen zie, zangers. acteurs, presentators, jonge mensen in het algemeen, dan kan ik zo jaloers zijn op hun prachtige gebitten…Mijn gebit is een ‘echt jaren-50 gebit’ volgens mijn tandarts, die het kan weten, want zelf is hij ook niet de jongste meer.
Mijn gebit is een ravage, in iedere kies zit een donkergrijze vulling, ik ben al een aantal kiezen kwijt, andere hebben een wortelkanaalbehandeling ondergaan. Fraai is het niet allemaal. Wat ook niet helpt: ik heb ooit een brommerongeluk gehad toen ik op weg was naar een examenfeestje (remmen zonder gas terug te nemen, zodat ik over het stuur werd gelanceerd, en op mijn voortanden terecht kwam). Sindsdien heb ik 2 ‘neppe’ voortanden, waar in de jaren ook weer de nodige ongelukjes mee gebeurd zijn. Om kort te zijn: een konijn is er niets bij…
Jaloers dus, op mensen die het gebitstechnisch beter getroffen hebben.
Hoe was de tandzorg in de jaren ‘50?
Wij gingen 2x per jaar met het hele gezin, exclusief mijn vader (hij had zijn hele gebit laten trekken en ging door het leven met een kunstgebit) naar de tandarts. Dat was verplicht. Maar goed ook, anders zouden we helemaal niet gaan. Onze tandarts was een grote man, met grote handen en weinig geduld. De boor was in die tijd een traag draaiend ding dat gloeiend heet werd. Het boren duurde eindeloos, je tong leidde een heel eigen leven in je mond, zodat ie herhaaldelijk in aanraking kwam met de hete boor. Daar mocht je van de tandarts niet over zeuren, het hoorde erbij.
In mijn mond groeiden twee hoektanden waarvoor geen ruimte was in mijn kaak. Ze kwamen voor de andere tanden te staan, als een soort draculatanden. Tegenwoordig zou je een beugel krijgen, toen niet. De tandarts wrikte ze er zonder pardon uit, ik heb die tanden nog altijd in een doosje bewaard: grote tanden met lange wortels. Mijn bovenkaak werd er niet mooier van, wel smaller.
We poetsten wel onze tanden, ‘s avonds, maar op een verkeerde manier, heel stevig, horizontaal, poetsinstructie bestond toen nog niet.
De schooltandarts
In de jaren 70 was ik juf op een lagere school, daar verscheen de schooltandarts. De kinderen kregen eerst een poetsinstructie in de klas, daar leerde ik dat ik al mijn hele leven verkeerd poetste. Fluorhoudende tandpasta werd erg gepromoot. De kinderen kregen proeftubetjes mee naar huis en soms ook een tandenborstel. Daarna kwam de tandartsbus het plein op rijden.
Daar waren niet alle kinderen blij mee. En dan druk ik me nog voorzichtig uit. Ik had een meisje in de klas met ‘wolf’ in haar tanden, haar mond stond vol kleine bruine tandjes. Dat was nog haar melkgebit, dus er was nog hoop voor haar. Maar ze was zo bang voor de tandarts:ik zag haar rondjes om de bus rennen met de tandarts achter haar aan. Dat was een extreem geval.
In die tijd hadden kinderen ook nog niet zulke mooie tanden, baby’s werden vaak letterlijk zoetgehouden met een flesje limonade met een speen erop. Dat was natuurlijk niet best voor het gebit. Maar vanaf die tijd kwam er meer aandacht voor het gebit. Je zag steeds meer kinderen met een beugel, soms een grote ‘buitenboordbeugel’. Dat was letterlijk even doorbijten maar dan had je ook wat: een jaloersmakend mooi gebit!
Heb jij herinneringen aan de schooltandarts?
Meer blogs:
Reacties 17
Schooltandarts verschrikkelijk, zal rond 1969 zijn geweest, voor de school in een truck, drama en een fobie aan over gehouden. Onlangs complete gebitsrevisie laten uitvoeren over tijdsbestek van 3 jaar. Mede door de slechte tandzorg van toen
Bij ons kwam in de vijftiger jaren de tandarts ook op school met zijn assistente, maar dan in onze eigen klas. Iedereen kreeg een grote kaart met zijn naam en een afbeelding van zijn gebit, zodat de eerdere behandelingen daarop te lezen stonden. In de klas werd ieder's mond gecontroleerd en bij geconstateerde gaatjes ging je in een rij mee achter de assistente aan naar de praktijk van de tandarts vlakbij de school. Daar werden we één voor één behandeld door de tandarts. Deze had ook weinig geduld en kon ook vloeken ondanks dat wij op een Christelijke school zaten. Na het verlaten van de lagere school kreeg je van de tandarts een saneringskaart mee en bezocht je de tandarts voortaan 2 maal per jaar in je eigen tijd voor controle.
De schooltandarts kan ik me nog steeds herinneren :vastgebonden in de stoel, omdat de tandarts bang was voor een schop in zijn noten en het boren en trekken van tanden en kiezen zonder verdoving
De ‘bus’ voor de school was een drama. De tandarts assistente (of wie dat ook regelde) klas voor klas afgaan totdat jouw klas aan de beurt was, afschuwelijk ik voel de spanning nog! En dan boren zonder verdoving en dan zonder de techniek van nu 😖 Wat mij erg bevreemd is dat ze in die tijd bijna al mijn kiezen hebben gevuld en de rest van mijn leven heb ik nooit meer gaatjes gehad. Ik kan het alleen maar verklaren dat ze tandartsen in opleiding lieten ‘oefenen’ gaatje of niet.. En de beugels in die tijd was ook een aanfluiting mijn echtgenoot heeft jaren een beugel gehad en nog steeds scheve tanden. Daartegenover vind ik die verblindend witte gebitten erg overdreven en aanstellerig, het contrast met vroeger is enorm..
Mooi verhaal , allemaal gevuld en daarna nooit meer gaatjes, vroeger werd voor melkgebitten en waarschijnlijk ook voor de eerste doorgebroken permanente kiezen, vaak koperamalgaam gebruikt, dit werd pikzwart, door het gehalte koper ontstonden er onder de vulling nooit meer gaatjes. Koper had een hoog bacteriedodende werking. Dit is later in onbruik geraakt vanwege het feit dat menig tandarts die zo'n vulling moest verwijderen(boren) nog wel eens een splinter van de vulling in zijn oog kreeg, Als dat niet direct verwijderd werd kon het oog als verloren worden beschouwd. Voor ziekenfonds patiënten werd ook vaak koperamalgaam gebruikt was goedkoper(er bestond toen nog de tweedeling tussen fondspatienten en particulieren) . Bovendien werd het zwart. Vanuit cariës oogpunt waren de ziekenfonds patiënten feitelijk beter af. Maar ja wie wil er zwarte vullingen?? In de jaren zestig verbeterde het zilveramalgaam, goed gelegde vullingen in een redelijk onderhouden mond waren/zijn duurzame restauraties die gemiddeld 20 tot 30 jaar en soms nog langer meegingen/gaan. Amalgaam is in onbruik geraakt, maar dat is een verhaal apart.
Op de basisschool moesten we altijd met zijn allen naar een klaslokaal beneden wanneer de tandarts kwam en op de gang in een lange rij gaan staan wachten. Ik ging altijd achteraan staan. Stom denk ik nu... De een na de ander kwam huilend naar buiten. Ik werd steeds banger. Ik heb een keer een klap in mijn gezicht gehad omdat ik mijn mond niet wijd genoeg open deed. De tandarts heette Meulemans, maar wij noemden hem Beulemans!
Wij in Haarlem hadden ene "slager"Sakkers.
Vreselijk, hier heb ik mijn angst voor de tandarts aan overgehouden. De tandarts kwam met zijn hele hebben en houden op school in de kamer van de bovenmeester. Een voor een moesten we dan langs. Nooit kiespijn, alleen in de week na het bezoek aan de tandarts verhipte je van de pijn. Niet erg netjes, maar bij ons heette hij 'de smoelensmid'.
Ik heb dezelfde ervaringen. Wij in Haarlem hadden geen tandartsbus, maar wij moesten naar de beruchte praktijk in de Hunzestraat. Iedere keer een ware martelgang. De assistenten waren ook heel "aardig". Schreeuwen en bleren tegen alle bange kinderen. En dan die tandartsen he? Nooit meer vergeten, de heer 'slager" Sakkers. Zodra je bibberend in de stoel zat was zijn eerste opmerking altijd: "Smoel open!" Twee jaar geleden moest ik voor een intake gesprek voor gebitsimplantatie, jawel, naar de Hunzestraat in Haarlem. Alsof ik ineens zo'n 60 jaar terug in de tijd ging. Ik kwam in de kleedkamer in gesprek met een mevrouw, die een beetje gespannen was en hoe kwam dat? Zij had hetzelfde meegemaakt als ik en vele anderen. Op een geven moment ging zij naar buiten, omdat zij het binnen niet meer kon uithouden. Zegt genoeg, dunk mij.
De schooltandarts had in die tijd een zeer slechte reputatie. het waren beulen waarom dat zou ik graag willen weten. Ikzelf werd nooit opgeroepen, en je je gaat niet zeggen ik ben nog niet geweest, is dat laf? Maar later bleek dat mijn voortanden slecht waren "wolf", door de GGD werd dit bestempelt als nalatigheid van de schooltandarts! Overigens waren er mede klassegenoten, waarvan een van de ouders bij de gemeente werkte, en die "mochten" niet naar de schooltandarts!
Ook bij ons kwam de schooltandarts. Wat een knoeiert was dat zeg. Ook al had je geen gaatje dan maakte hij er wel 1. Net bij je eigen tandarts geweest en dan bij deze kwakzalver. En ja hoor dan had je 3 gaatjes of i.d. Vreselijk. Hij kwam idd met de bus het schoolplein oprijden. Heb me altijd afgevraagd waarom de schooltandarts geen eigen praktijk had , maar alleen de scholen. Ik ben blij dat mijn ouders mij niet meer lieten gaan. Want ik ben van mening dat de schooltandarts heel wat goede gebitten heeft verziekt door zijn handelingen. Zonde. Gelukkig heb ik een prima gebit , maar niet dankzij de scholltandarts.
Klopt helemaal. Ik denk ook dat ze meer verziekt hebben dan beter gemaakt
Wat ik vergeet bij bovengenoemde review van mij erbij te schrijven, en dat is zeker het belangrijkste dat ik de angst voor nu mijn eigen tandarts zeker over gehouden heb aan deze schooltandarts.
Ik had een vrouwelijke schooltandarts net als mijn vrouw en deze vrouw was een beul Het enige wat vrouwelijk was aan die (vrouw) was haar geslacht . Door deze schooltandartsen zijn duizenden en nog eens duizenden mensen na schooltijd nooit meer naar de tandarts gegaan met ale gevolgen van dien. Als je bij mijn school tandarts in de stoel zat zij ,zij bv als je jankt boor dan ik door het was een marteling en je kreeg een beroerte als je te horen kreeg ....de tandarts is er.
Ik heb geen angst aan de schooltandarts over gehouden. Ik herinner me dat ik een keer 23 gaatjes had en de hele ochtend in de stoel bij de tandarts zat! Ik was kampioen en kreeg daarom twee speldjes met het logo van de Amsterdamse Schooltandartsen. Ik was dubbel trots!
Nooit bij de schooltandarts geweest,ik ging al vrij jong 2 xper jaar naar de gewone tandarts.
Rotterdam - Zuid - 1940 - 1950 in mijn tijd was er een tandenknijper aanwezig alleen ter controle voor boren en trekken moesten wij naar zijn praktijk op afspraak Locatie Hillevliet was een pure slachter. Hij heeft mijn kindergebit behoorlijk naar de kloten geholpen. Pijn, pijn - pijn? .!!!!