Bij verblijf in het buitenland is het altijd prettig iets van de taal ter plekke te kunnen begrijpen, lezen, spreken en verstaan. Nu heb je op je smartphone Google Translate, Google Lens, Duolingo en vele andere vertaalapps. Vroeger ging je op pad met een hardcopy taalgidsje met handige zinnetjes en uitleg over de taal en over de uitspraak. Kocht jij ook een taalgidsje wanneer je naar het buitenland ging?
Talenknobbel
Als reiziger in den vreemde ben je met wat lokale taalkennis zelfredzamer met het vinden van je weg, eten, drinken, andere praktische zaken en het contact met de lokale bevolking. De locals stellen het meestal zeer op prijs wanneer een reiziger zich heeft verdiept in hun taal, al spreek je maar een paar woordjes: “Goedemorgen, dankjewel, ja, nee, …” Je hebt dan toch de moeite genomen. Maar niet iedereen heeft een talenknobbel. Onze moderne hulpmiddelen zijn daarom heel waardevol om toch in den vreemde te kunnen communiceren over praktische zaken, zakelijke beslommeringen en sociale leuke dingen.
Grammofoonplaat voor uitspraak
Mijn collectie taalgidsen geeft een mooi beeld van de landen of gebieden waarin ik ooit ben geweest of waar ik dacht ooit heen te zullen gaan. Zo te zien waren “Berlitz” en “Wat & Hoe” van “Kosmos” indertijd de marktleiders; verder heb ik ook nog gidsen van uitgeverijen “Rebo” en “Globus” op de plank staan. In één van de “Berlitz” taalgidsen zit een bon waarmee tegen bijsluiting van geld, cheque, een postwissel of postzegels via de post een grammofoonplaat besteld kon worden: “Laat deze 10 minuten durende plaat u helpen om uw Servo-Kroatisch op de juiste wijze uit te spreken!” In meer recentere taalgidsen boden de uitgevers cassettes aan om met de uitspraak te helpen. Nu helpen de appjes op de smartphone ook met je uitspraak. Of je gaat naar de lokale Volksuniversiteit voor een leuke taalcursus met een echte leraar en medestudenten.
Telegram
Bladeren door de taalgidsen van vroeger geeft een mooi beeld van hoe het was. Nu wil je in je hotel graag in het buitenland weten wat de naam van het Wifi-netwerk is en welk wachtwoord je moet gebruiken. De oude gidsjes bevatten hoofdstukken over post, telefoon en telegrammen. “Mag ik de telefooncentrale spreken?”, “Wilt u me doorverbinden met dit en dat nummer?”, of “Is er hier een brief voor mij aangekomen?” Datzelfde geldt voor de hoofdstukken over het wisselen van geld. Met de euro en onze pinpas kunnen we nu in tientallen landen overal terecht. Vroeger nam je (hopelijk genoeg…) cash en reischeques mee. Weer thuis had je misschien ergens een doos met mapjes van valuta uit verschillende landen. Want biljetten kon je wel terug wisselen, maar muntjes meestal niet.
Een vuurtje vragen
Naast zaken over de taal en de uitspraak, bevatten de gidsjes vaak ook handige informatie over diverse praktische zaken in het land. Bijvoorbeeld over het geven van fooien, de soorten eet- en drinkgelegenheden en hoe laat de locals bepaalde maaltijden nuttigen. Ook hierin zie je een afspiegeling van de ontwikkeling van onze samenleving. Oudere gidsen bevatten allerlei informatie over het lokale eten, waarbij reizigers met een dieet zoals vegetarisch, veganistisch, lactose-intolerantie en dergelijke op zichzelf aangewezen waren. In één van de gidsjes begint de paragraaf “Afspraakjes” in het hoofdstuk “Vriendschap sluiten” met “Wilt u een sigaret?” en “Heeft u een vuurtje voor mij”. Voor de niet-rokers staat daarna gelukkig ook hoe je een drankje kunt aanbieden.
Vakantie voorpret
Google en de apps voor de smartphone hebben de taalgidsen nagenoeg overbodig gemaakt. Sommige apps zijn ook offline goed bruikbaar. Toch neem ik nog steeds wel een taalgidsje mee op reis, als ik die tenminste heb in de taal van het betreffende land. Leuk om door te bladeren als deel van de vakantie voorpret. En mocht internet uitvallen of mijn telefoon leeg zijn, dan kun je altijd nog op terugvallen op het handzame gidsje. De lijsten van gerechten wekken mijn nieuwsgierigheid om bepaalde soorten lokaal eten en drank te willen proberen – of juist beslist helemaal niet.
Heb jij thuis taalgidsjes van vroeger liggen? Gebruik je ze nu nog?
Meer blogs: