Elf november is de dag…

Vandaag is het alweer zo ver, Sint Maarten. Al is het maar de vraag of de kinderen dit jaar zingend langs de deuren mogen gaan met hun lichtjes…

Waar komt deze gewoonte eigenlijk vandaan?

Het verhaal gaat dat de in het jaar 316 geboren Hongaarse Martinus van Tours zich had aangesloten bij het Romeinse leger. Op een avond, hij had haast want de stadspoorten gingen bijna dicht, zag hij een oude man, zonder sokken, schoenen en zonder jas. Martinus had medelijden met de arme drommel en gaf de man de helft van zijn rode mantel (de andere helft had hij nodig om herkend te worden als soldaat van het Romeinse leger). Die nacht, toen Martinus diep in slaap was, verscheen de ‘bedelaar’ gehuld in de halve mantel in Martinus’ droom. Alleen was het geen bedelaar maar Jezus, die hem bedankte voor zijn goede daad.
Martinus liet zich dopen en werd monnik. Hij stichtte een klooster in Frankrijk. De stad Tours koos hem als bisschop. De bisschop reisde door landen en steden om het christelijke geloof te verkondigen. Op een dag zou hij in Duinkerke preken maar hij kwam niet opdagen. Hij was verdwaald in de woeste duinen en het was al donker! De bewoners gingen hem zoeken, met lichtjes op stokken, al roepend: “Sint Maarten, Sint Maarten!” Ze vonden hem gelukkig. Sint Maarten overleed in 397. Hij werd begraven op 11 november. Sindsdien lopen de kinderen op 11 november langs de deuren om licht in de duisternis te brengen, om Sint Maarten te eren en… om de mensen de kans te geven om net zo vrijgevig als Sint Maarten te zijn.

Een paar praktijkverhaaltjes

Ik woonde pas op Texel aan een landweggetje aan de achterkant van een stolpboerderij. Op een avond, ik was alleen thuis, werd er gebeld. Er stond een jongetje met een lampion  bij de deur. Hij raffelde een liedje af. Ik kende het Sint Maartengebeuren helemaal niet, dus ik was stomverbaasd. Het jongetje maakte me duidelijk dat hij een tegenprestatie van mij verwachtte. Maar ik had helemaal niets in huis, op een zak zoute drop na. Ik gaf hem dus een flinke hand vol dropjes. Niet echt naar de zin van het jongetje, want hij zei: “Het is wel voor 2 gezinnen hoor.” Veel later, toen ik juf was in Oosterend bleek dat jongetje bij mij op school te zitten. Als het slecht weer was reed hij wel eens met mij mee naar school.

Op school moesten er natuurlijk lampionnen worden gemaakt, het liefst een beetje stevige, want op 11 november regende het altijd, of het waaide heel hard, of beide. Een keer kwam een vader van een van de kinderen uit mijn klas helpen om lampionnen van pompoenen te maken. Die waren tenminste lekker stevig. Maar helaas ook loodzwaar en bijna niet te bewerken door de kinderen. Het moest met een guts en een mes. Ook erg gevaarlijk, maar het was goed bedoeld. Die vader heeft zo’n beetje, met een beetje hulp van mij, alle lampionnen zelf moeten maken. Het volgende jaar heeft hij zich niet meer gemeld. Maar dat jaar hadden de kinderen uit mijn klas een weerbestendige lampion.

Toen onze zoon klein was wilde hij natuurlijk ook met zijn lampion langs de deuren. Dat zingen vond hij niet zo interessant, maar wat je daarmee allemaal kon verdienen wel! Hij kwam thuis met een overvolle plastic tas. De tas was zo zwaar dat de arm waarmee hij de tas had gedragen langer was geworden dan de andere…

Later woonden we in een gehucht vlak buiten Oosterend, er woonden daar niet zoveel kinderen. Met Sint Maarten was het de gewoonte dat de kinderen zich verzamelden op een centraal punt, bij een wat ouder kind thuis. Als het groepje compleet was gingen ze, onder begeleiding van het oudere kind, als groep langs de deuren. Dat was voor de bewoners wel handig. Ze hoefden maar 1 keer naar de deur te komen om snoep uit te delen en niet 80 keer op een avond zoals in het dorp.

Heb jij bijzondere Sint Maarten verhalen? Doe je de deur open als er kinderen staan te zingen? Laat maar horen!