Wat is een levenstestament en waarom wil je dat?

Iedereen weet wat een testament is: een officieel overzicht van wie er wat erft nadat iemand
overlijdt. Maar een levenstestament, heb je daar wel eens van gehoord? We zetten op een rijtje
wat een levenstestament eigenlijk is – en waarom je er eentje op kunt laten stellen.

Stel je voor: je valt onverwacht van de trap. Je ligt in het ziekenhuis, bent niet aanspreekbaar en het
ziet ernaar uit dat deze situatie nog wel even duurt. Wie kan dan jouw vertrouwelijke zaken regelen?
Wie mag bijvoorbeeld van jouw bankrekening je rekeningen betalen, opvang voor je kat regelen of
medische beslissingen nemen? Dat soort dingen leg je vast in een levenstestament. Het is een
officieel document met daarin onder andere wie er namens jou belangrijke zaken mag regelen als je
niet alles meer zelf kunt beslissen, bijvoorbeeld omdat je dement bent of omdat je gezondheid
het niet toelaat. Het gaat dan om afspraken over medisch handelen, het regelen van de financiën en het afhandelen van persoonlijke zaken. Erfrechtplanning, een organisatie met experts op het gebied van erfrecht,
kan daarbij adviseren.

Kies een vertrouwenspersoon

Het begint ermee dat je een vertrouwenspersoon uitkiest. Veel getrouwde stellen kiezen elkaar als
vertrouwenspersoon, of een van hun kinderen, maar dat hoeft niet: je kunt vragen wie je maar wilt.
Het is wel belangrijk dat je iemand kiest die je volledig vertrouwt, want je vertrouwenspersoon gaat
jouw belangen behartigen als je dat zelf niet kunt.

… of twee

In het levenstestament staan afspraken die gaan over medische zaken en over financiële zaken. Je
kunt die taken verdelen over twee vertrouwenspersonen: iemand die je administratie regelt en
financiële beslissingen voor je mag maken en iemand die zich met de medische gang van zaken
bemoeit. Het is wel handig om voor elke taak maar één persoon aan te wijzen. Ziekenhuizen willen
graag één aanspreekpunt, net als de bank. Natuurlijk kan in het levenstestament worden opgenomen
dat die contactpersoon andere mensen op de hoogte moet brengen van het reilen en zeilen. Stel je
voor dat je een van de kinderen aanwijst als vertrouwenspersoon, dan is het logisch dat je ook
afspreekt dat hij of zij broers en zussen informeert over ontwikkelingen en beslissingen.

Vertrouwenspersoon regelt financiële zaken

Een vertrouwenspersoon kun je machtigen om namens jou bankzaken te regelen, als je dat zelf niet
meer kunt. Dat kan alleen als je levenstestament bij een notaris bekrachtigd is, anders is de afspraak
niet geldig. De vertrouwenspersoon kan dan bijvoorbeeld je rekeningen betalen als je dat zelf niet
kunt. Een extreem voorbeeld: je vertrouwenspersoon kan beslissen om jouw huis te laten verkopen,
als je er zelf niet meer kunt wonen. Dat kan handig zijn om van de opbrengst van het huis extra zorg
in te kopen mocht dat nodig zijn.

Medische beslissingen

Wil je worden gereanimeerd als er in het ziekenhuis iets gebeurt? Wil je opgenomen worden op de
intensive care? Wat moet er gebeuren als je een infectie krijgt: een behandeling met antibiotica, of
liever niet? Lastige medische beslissingen, vooral als de artsen niet meer met jou kunnen overleggen
omdat je niet aanspreekbaar bent. Vaak wordt voordat er een medische ingreep plaatsvindt, over dit
soort lastige onderwerpen overlegd. Maar niet elk medisch noodgeval zie je aankomen: als je van de
fiets valt, een hartaanval krijgt of zomaar in elkaar zakt, is er geen tijd meer voor zo’n gesprek met
behandelaars. Daarom is het goed om je gedachten op een rijtje te zetten, juist als zo’n situatie
helemaal niet speelt. Overleg met je partner, met de kinderen of met goede vrienden om je mening
te vormen. En leg je beslissing dan vast in een levenstestament, zodat voor de vertrouwenspersoon
heel duidelijk is hoe je erover denkt.

Wie zorgt voor de kat? Of voor Facebook?

In een levenstestament kun je nog andere informatie opnemen. Wat wil je bijvoorbeeld dat er
gebeurt met je profielen op sociale media, zoals Facebook en Schoolbank.nl, als jij er geen gebruik
meer van kunt maken? Wie moet er voor de hond of de kat gaan zorgen als jij dat langere tijd niet
kunt? Wie mag er op de hoogte worden gebracht als het met jou niet goed gaat? Wil je dat je
dagboeken de allesbrander ingaan, of wil je dat ze bij iemand terechtkomen die er discreet mee
omgaat? Laat je vertrouwenspersoon hier niet mee modderen, maar zet het allemaal eens op een
rijtje.

Alleen als je wilsbekwaam bent, mag je ondertekenen

Je kunt alleen maar een levenstestament opstellen als je, zoals dat heet ‘wilsbekwaam’ bent. Dat
stelt een notaris vast, desgewenst in overleg met een arts. Mensen die bijvoorbeeld al dement zijn,
kunnen geen testament of levenstestament meer op laten stellen, want het is mogelijk dat zij de
gevolgen van hun beslissingen niet meer overzien.

Nadenken, meer lezen, praten

Het opstellen van een levenstestament en bepalen wat daarin komt te staan, is een belangrijk
onderwerp. Waarschijnlijk wil je er meer over weten voordat je er iets over kunt beslissen.
Erfrechtplanning geeft gratis lezingen in heel Nederland, waar alles over het testament en het
levenstestament wordt besproken. Op hun website kun je zien waar in de buurt zo’n lezing
wordt gehouden. Ook kun je via Erfrechtplanning in een persoonlijk gesprek – vragen stellen over jouw persoonlijke situatie.

* Dit artikel is geschreven in samenwerking met Erfrechtplanning.