Er staat een pot in mijn huis met gekleurde knikkers van kalk. Het zijn kalkedotters. Ze stammen nog uit de tijd dat mijn moeder nog een jong meisje was. De tijd dat er door kinderen volop buiten werd gespeeld. Niet dat mijn moeder dat veel deed. Buiten spelen. Ze was een boerendochter. Die kregen weinig ruimte om kikkervisjes te vangen of te hoepelen met andere meisjes. Laat staan knikkeren. Ze zijn niet van mijn vader. Mijn moeder weet ook niet of ze van haar zijn geweest. Het kan zijn dat ik ze zelf, lang geleden, met een sentimentele redenen op een marktje heb gekocht.
Door onze redactie
Een kalkedotter is een knikker van kalk, ook wel kalkedot genoemd. Het woord komt uit het jeugdjargon en werd voor het eerst gebruikt in 1926. De kalkedotter is wit en heeft vaak rode en groene concentrische strepen. Er zijn later kalkedotters gemaakt met andere patronen: spetters en pastelkleuren.
De kalkedot is een gewild soort knikker
Het woord kalkedot heeft ook een andere betekenis, namelijk een jonge vogel zonder veren. Een vogeltje dat net uit het ei is gestapt. Er zijn veel andere knikkerbenamingen zoals looiedaai (een grote knikker van lood) en Amerikaantje. Kalkedotters zijn volgens sommige mensen veel waard en kunnen alleen gewonnen worden. In sommige verhalen worden kalkedotten genoemd als een gewilde knikkersoort en worden ze vaak vergeleken met andere knikkers zoals bam, beer en koning.
Welke soorten knikkers zijn er?
Er zijn veel benamingen voor knikkers. Een lezer van Goeievraag vroeg zich een tijd terug ook af. “Mijn neefje van 7 had het over kalebassen, keizers en van alles en nog wat. Welke benamingen zijn er eigenlijk voor knikkers?”
Na onderzoek is dit onze lange lijst met synoniemen geworden voor het woord knikker. De namen verschillen ook per streek en school. Welk woord gebruikte jij altijd? Laat het ons hieronder weten in een reactie.
- Alikas
- Allekas
- Amerikaantje
- Bam
- Beer
- Bonk
- Chineesje
- Daai
- Glatjik
- Hoerenbakkerd
- Hoerenknikker
- Knol
- Koning
- Looien
- Daai
- Melkie
- Onke
- Porsche
- Potter
- Spetter
- Uil
- Uppie
Mijn moeder heeft dus niet veel geknikkerd. Ik zelf ook niet. Ik zat op een Jenaplanschool en daar werd knikkeren gezien als ‘klein kapitalisme’. Misschien kan ik de jonge kinderen hier in de buurt ermee verleiden. Komen die ook weer eens buiten.
Bron: Ensie, GoeieVraag
Meer blogs:
Reacties 4
Ken 't allienig als benaming van 'n feugeltje dat net uut 't ei 'krope is. Heb kollekedotters als knikkers niet 'kend.
zeker zo noemden we de knikkers van gebakken klei en ze waren er in allerlei kleuren. Je kon daar prima mee knikkeren. Soms brak er een laagje vanaf omdat je natuurlijk met de knikker gooide, dan zag je de rode binnenkant.
[…] Kalkendotters, weet jij nog wat dat zijn? […]
[…] Kalkendotters, weet jij nog wat dat zijn? […]