In Nederland zijn gehuwde vrouwen pas sinds 1956 ‘handelingsbekwaam’. Als je dat nu leest, als je veel later geboren bent, is dat bijna niet te geloven. Voor 1956 had een gehuwde vrouw niets in te brengen. Bezittingen gingen automatisch naar de echtgenoot. Een vrouw mocht niet zelfstandig rechtsgeldige handelingen verrichten.
Ik citeer Alies Pegtel, die over deze onrechtvaardigheid een boeiend artikel heeft geschreven: Een vrouw die trouwde bracht tot 1957 een groot offer. Ze verloor haar baan, en had niets meer te zeggen over haar geld en haar kinderen. Ze behield alleen de vrijheid om in haar eentje boodschappen te doen. Had een vrouw die ging trouwen een leuke baan? Dan kwam daar door haar huwelijk een einde aan. Tot 1970(!) stond in de wet dat de man ‘het hoofd is van de echtvereniging’. Een ongehuwde vrouw kon wel zelf loon ontvangen op haar eigen rekening maar tot haar 30e moest ze in sommige gevallen – bijvoorbeeld als ze wilde trouwen – toestemming vragen van haar familie. Volgens het evangelie konden er geen twee kapiteins op een schip zijn. En dus… was de man de kapitein.
Eigen ervaringen
Ik ben geboren in 1950, 6 jaar voor de historische datum. Tegenwoordig ben je volwassen als je 18 bent en dus handelingsbekwaam. In mijn jeugd was je pas volwassen op je 21e. Maar toen ik een studiebeurs wilde aanvragen moesten mijn ouders (ik woonde al een paar jaar niet meer thuis) daarvoor tekenen. Ze waren namelijk nog steeds verantwoordelijk voor mij. Ik ging werken bij een overheidsinstelling op mijn 20e. Ik betaalde pensioenpremie maar bouwde geen pensioen op, want voor vrouwen was dat tot hun 27e niet gebruikelijk. Toen ik inderdaad ging studeren, zonder beurs, heb ik de pensioenpremie die ik had afgedragen ‘afgekocht’, dat kon gelukkig wel. Met dat geld heb ik toen kunnen studeren. Geluk bij een ongeluk. Het betekende wel dat mijn uiteindelijke pensioen pas berekend werd vanaf mijn 27e. Ik werkte als onderwijzeres op een lagere school, toen ik op mijn 30e zwanger werd. Dat moest ik gaan melden aan het Hoofd Personeelszaken van de gemeente. Die man maakte een aantekening en zei: “dan zie ik uw ontslagaanvraag tegemoet.” Dat was dus in 1980(!). Toen ik zei dat ik van plan was om te blijven werken was die man helemaal van slag. Had hij zeker nog niet eerder meegemaakt. Gelukkig zijn dit een soort ‘oma vertelt’ verhalen, maar toch worden ook tegenwoordig vrouwen niet helemaal als gelijke behandeld. Zo verdienen vrouwen in vergelijkbare functies nog steeds minder dan hun mannelijke collega’s. De strijd is nog niet helemaal gestreden…
Heb jij ook ervaringen met ongelijke behandeling of ken je meer voorbeelden van handelings(on)bekwaamheid? En wat vind jij ervan dat vrouwen pas zo laat als handelingsbekwaam zijn bestempeld? Laat maar horen!
*Foto via NRC.nl