Ik was nog maar een meisje van drie jaar oud maar toch heb ik herinneringen aan de zomer van 1959. In Twente, op het platteland waar ik toen woonde, was het extreem droog waardoor er een watertekort ontstond. Wij woonden tussen de boeren en de meesten hadden geen waterleiding. De putten raakten leeg en het vee had dringend water nodig. Wij hadden in het voorjaar van 1959 waterleiding gekregen en dus kwamen de boeren in de directe omgeving met hun giertanks bij ons water halen. Dat werd niet gevraagd, dat werd gewoon gedaan. Als goede noaber (buur) help je elkaar!
Deze beelden zoals op bovenstaande foto staan nog in mijn geheugen gegrift.
Als ik de zomer van 1959 Google lees ik het volgende: het unieke van deze zomer was niet de temperatuur maar de langdurige droogte gedurende het voorjaar. Van 4 mei tot 25 juni viel er geen druppel regen in De Bilt. Een lang droog voorjaar was niet goed voor de boeren, want veel gewassen verdroogden op het zou land. Er werd nog niet gesproeid zoals tegenwoordig veel gebeurt.
De gevolgen van de droogte in een tijd dat er nog niet gesproeid werd
De historische kring Wierden schrijft in een artikel het volgende over die zomer. “Op veel veebedrijven liep de melkproductie hard terug. In de omgeving van Haaksbergen werden zelfs stukken loofbos afgerasterd waarna men er het vee instuurde. De koeien moesten tenslotte toch wat eten. Ook van de knollen op de velden kwam niet veel terecht al waren er boeren die de koeien de knollenvelden instuurden. De haver werd niet eens geoogst omdat het de moeite niet loonde. Er kwam ook meer ziekte voor bij het vee. De dieren rukten het gras met wortels en al uit waardoor zij veel zand binnen kregen. Koliek was het gevolg”.
Nog steeds watergebrek ook op 14 oktober 1959
Citaat uit datzelfde artikel:
“Op veel plaatsen worden de inwoners die door de aanhoudende droogte met watergebrek te kampen hebben, van gemeentewege van water voorzien. Nu de droogte aanhoudt en elke dag meer inwoners zonder water komen te zitten is het de gemeentelijke dienst welke belast is met deze watervoorziening, onmogelijk geworden om het water te bezorgen. Daarom zullen degenen die water nodig hebben dit zelf moeten gaan halen. Men ziet momenteel geen andere oplossing.
Met ingang van woensdag 14 oktober 1959 werd er dus van gemeentewege geen water meer gebracht worden. Hiervoor in de plaats zal er dan op diverse punten en op bepaalde tijden gelegenheid worden gegeven om water te halen. Het is bij de gemeente natuurlijk bekend, dat niet ieder over materiaal en vervoermiddelen beschikt om veel water tegelijk te halen. Daarom wordt verwacht, dat men elkaar in deze zoveel mogelijk zal helpen”.
Als ik dit lees dan realiseer ik me hoeveel er intussen veranderd is. Stel je eens voor dat je tegen elkaar moet zeggen: “Herman, neem jij mijn twee melkbussen mee om water te halen? De kinderen moeten morgen nog in de teil!”
De zomer van 1959 op de ranglijst tot nu toe
1959 versloeg 1947, 1976, 1995, 2003 en 2006 op neerslag en zonuren over de ‘vakantieperiode’ mei-september. Daarnaast staat 1959 2e op de lijst zonnige jaren en staat ze 3e op de lijst droogste jaren met slechts 536 mm. Het aantal warme dagen over het jaar was 112, daarmee staat 1959 2e achter 2003. Dat jaar telde 116 warme dagen.
Het voorjaar en de zomer van 2020
Dit jaar begon het mooie weer en de droogte al tijdens de ‘intelligente’ lockdown. We hebben zelden zo’n mooi voorjaar gehad met heldere luchten gevolgd door een periode met een weekje regen mooi weer, regen en daarna weer prachtige zonnige dagen. Het werd weer warm, gelukkig niet zo warm als vorig jaar toen de temperatuur boven de 40 graden uitkwam maar toch! Het was wederom heel erg droog. Nu voor het derde jaar op rij. De droogte lijkt daardoor, net als in 1959, een uitdaging te worden voor de komende decennia. In plaats van ons hemelwater zo snel mogelijk te lozen krijgen we de opdracht het langer vast te houden en op te slaan.
Heb jij herinneringen aan die droge zomer van 1959?
Reacties 3
Inderdaad, 59, het is alweer uit een ver verleden. Dit is ook weer zo'n moment net als de watersnoodramp van 53 en de strenge winter van 63 en de winter van 79 die je bij blijft. Vorig jaar heb ik nog weer terug gedacht aan dit jaar toen ik negen was en het was dusdanig warm en droog dat je het op een gegeven moment toch wel zat was al dat mooie weer maar dat niets zo veranderlijk is als het weer bleek de herfst van 59 die weer net het tegenover gestelde was van de zomer. Toen we vorig jaar ook weer met deze droogte te maken kregen en overal weer werd geroepen over de klimaat verandering e.d heb ik me afgevraagd of in 59 het klimaat ook al aan het veranderen was misschien net als de zure regen in de 80/90 jaren waar iedereen toen zo mee bezig was, dat is inmiddels plotseling verdwenen zo het lijkt maar ik hoor er niemand meer over. Maar goed, 59 een pracht jaar ik zou het nog graag eens over willen doen ondanks de warmte.
De zomer van 1959, was ook de zomer waarin mijn moeder hoogzwanger was van mij. Na drie weken droogte en warmte was mijn moeder het zat en tijdens een flinke onweersbui werd ik (in het ziekenhus) geboren. Moeder was blij dat ze van het vrachtje af was.
De zomer van 1959 herinner ik ook nog als een heel droge zomer .met water limited gebruik . Het water bij ons werd in Noord Bergum opgepomt .van een ondergronds meer [ loopt tot onder de waddenzee],men was bang voor grond verzakking door imbalance.