Verhalen over de bevrijding

Bevrijdingsdag in Sneek

In de nacht van 15 april beviel mijn moeder van mijn broertje en naar ‘goed’ Rooms gebruik moest het kindje nog dezelfde dag gedoopt worden, want als er iets ergs gebeurde kwam het kindje niet in de hemel en mijn ouders geloofden dat blijkbaar. Het was voor ’s middags besproken met meneer Deken en het koetsje met paarden was geregeld, Papa, tante met de baby want tevens meter, en ik als twee-jarige hummel.

Het was al wat roerig in de stad en er was afgesproken de koets maar aan de achterkant van de kerk te laten wachten. Eenmaal binnen, het dopen was al achter de rug, klonk ineens oorverdovend lawaai van vliegtuigen en schieten, we konden niet meer naar huis terug. De man op de bok van de koets werd snel weggestuurd, het werd te gevaarlijk. Ik schijn gezegd te hebben “Hoort, Moffen!!!” en we zijn via onderaardse(?) gewelven, die ik me zelfs herinner, uitgekomen in de tuin van de koster en zijn uiteindelijk lopend en dicht tegen de gevels aangedrukt, want er werd nog steeds geschoten, veilig thuisgekomen.

Mijn moeder had ondertussen doodsangsten uitgestaan, om ons, om haarzelf, om het huis… Terwijl wij in de kerk waren, vonden de Duitsers het nodig om voor de aftocht nog even de Waag de lucht in te laten vliegen, enkele honderden meters van het kraambed vandaan! Al snel werden de eerste vlaggen uitgestoken, waarna het gewaarschuwd werd om ze maar weer binnen te halen, er werd nog steeds gevochten op de Lemmerweg en daar zijn nog een aantal Snekers omgekomen. Zo jammer op het allerlaatste ogenblik. Enfin toen de Canadezen door de straat reden en de stad één vlaggenzee was, mijn moeder het bed niet uit mocht (pas na 10 dagen) en iedereen op straat was, toen was het eindelijk feest! In ons geval wel héél erg feest en elk jaar dacht mijn broertje dat al die vlaggen voor hém werden uitgestoken.
Ooit weet niemand meer wat 15 april voor Sneek betekende, vandaar dit verhaal.

Dit verhaal is ingestuurd door Betty.

De bevrijding en mijn eerste chocolade

Het was in april 1945 toen ook in Usquert (Gr) de Canadezen ons kwamen bevrijden van de Duitse bezetter. Ik was toen ruim 4 jaar oud. In de straat waar ik met mijn ouders woonde hadden de Canadezen op diverse plaatsen schuttersputjes gegraven. Bij ons huis onder het keukenraam en bij onze overburen tegen de muur van hun schuur. In ieder putje zaten twee Canadese militairen. Dit was preventief gedaan vanwege het feit, dat er tot op dat moment nog kans was op een confrontatie met de Duitsers. We zaten toen eigenlijk nog in de vuurlinie.

Tot een confrontatie is het gelukkig toen niet meer gekomen. Wel kan ik mij nog goed herinneren dat opeens een van de Canadese soldaten in het putje bij de overburen mij met z’n wijsvinger wenkte om bij hem te komen. Ik weet nog, dat ik met enige schroom en aangespoord door mijn ouders er naar toe ging. Ik zal dit mijn leven lang niet meer vergeten. Uit handen van de kleinste soldaat kreeg ik een plak chocolade. Ik pakte het aan en ging naar binnen om dit eens goed te bekijken. Mijn ouders zeiden, dat ik een stuk (repen bestonden kennelijk niet in Canada) chocolade had gekregen. Het hele woord chocolade kende ik niet eens. De beide soldaten werden onmiddellijk bij ons binnen geroepen en kregen van mijn ouders een paar lekkere glaasjes jenever (de hele oorlog door nog bewaard) en bekeken een kaart van Nederland en Groningen, want de Canadezen hadden meestal geen idee waar ze zich in Europa bevonden. De smaak van dat eerste stuk chocolade zal ik echter nooit meer vergeten!

Dit verhaal is ingestuurd door Okko.

Ontlading van vreugde

Vlak voor de bevrijding, vanaf 29 april 1945, droppen de Geallieerden voedsel. De grote bommenwerpers komen rakelings bij ons over, ze gooien geen bommen maar eten voor hongerende mensen. We zijn uitgelaten en overmoedig. De bevrijding is nabij! We klimmen op het dak van de keuken om ze beter te kunnen zien. En in die dagen bakken de bakkers echt wittebrood van meel dat de Zweden ons geschonken hebben. De smaak van brood, het is een ongekende luxe.

1945: De bevrijding. Het staat in mijn hart gegrift, maar meer nog als een gevoel dan als herinnering aan de feiten. Het is een ontlading van vreugde, van diepe emotie omdat er gerechtigheid geschiedt; van grenzeloos geluk na de bezetting, de ellende en de honger van het laatste oorlogsjaar. We worden bevrijd door de Canadezen. Ze komen pas na de capitulatie van de Duitsers, die in Wageningen getekend is. Ze komen uit Uitgeest binnen met pantservoertuigen, vrachtauto’s, jeeps en motoren. Op 9 mei meldt een Canadese officier zich op het gemeentehuis. Ze slaan vlakbij ons twee kampen op aan de Hoogdorperweg, op het weiland van Toon de Wildt (wiens boerderij is opgeblazen) en op het land van Henk van Riezen. Er gaat geen strijd en vernieling aan hun komst vooraf, er valt geen schot; alleen maar juichende, gelukkige mensen, die hun bevrijders uitgelaten van vreugde inhalen. Voor die jonge Canadese soldaten is het een emotionele ervaring na maanden van oorlog, dood en gewonden, puin en angst. Om nooit meer te vergeten. Ze hebben sigaretten, chocolade en biscuit en blikjes met meat and vegetables (we spreken dat op zijn Hollands uit). We zijn dol van vreugde en ik kan nooit meer aan die dagen denken zonder tranen in mijn ogen te krijgen.

Dit verhaal is ingestuurd door Johannes.