“Het was donker, je zag geen hand voor ogen. Over de Tweede wereldoorlog.”
Deze woorden sprak Jan Terlouw op maandag 24 februari toen hij bij de Wereld draait door zat. Hij had het over de tweede wereldoorlog en het leven van alle dag in die periode. “Alles was verduisterd dus het was diep diep donker”. Op het moment dat hij die woorden sprak kleurde hij voor mij de beelden van de Tweede wereldoorlog in. Ik realiseerde me dat ik daar niet bij stil gestaan heb dat het zo donker was. Hij sprak van de enorme stoet hongerige mensen die voorbij trokken. Dit had diepe indruk gemaakt.
De komende maanden zullen we het einde van de tweede wereldoorlog herdenken. In het zuiden van het land zijn ze daar al een tijdje mee bezig. De verhalen over die tijd hebben mij altijd geïnteresseerd. Niet alleen de spectaculaire verhalen maar ook de verhalen over het alledaagse leven. Misschien heb jij de oorlog meegemaakt en heb je daar nog herinneringen aan? De meesten zullen dat niet hebben omdat ze na de oorlog geboren zijn zoals ik.
We leven nu al 75 jaar in vrede. Daar kunnen we niet vaak genoeg bij stil staan vind ik.
Verhalen over de tweede wereldoorlog
Iedere familie heeft een verhaal over de tweede wereldoorlog via je ouders en andere familieleden, buren vrienden.
Toevalligheden
Hoe het leven verliep in de oorlog hing soms ook van ’toevalligheden’ af. Woonde je in Rotterdam toen de oorlog begon? Kon je door blijven werken in de oorlog? Woonde je in het westen, zuiden, noorden of oosten van het land? De plek waar je woonde was vaak doorslaggevend of je honger moest lijden of niet. Moesten jouw vader of oom of broer gedwongen gaan werken in Duitsland. en deden ze dat? Was je van Joodse komaf of niet? Iedereen weet wat de Joodse gezinnen is overkomen die geen keuze hadden. Ze moesten onderduiken of werden opgepakt. Datzelfde gold voor de Roma, psychiatrische patiënten en soms ook homoseksuelen. Ze hadden geen keuze.
Keuzes maken
Koos er iemand in jouw familie om zich bij het verzet aan te sluiten? Ik vraag me wel af wat voor keuzes ik zelf gemaakt zou hebben als ik in die tijd geleefd zou hebben? Ik zou het echt niet weten. Misschien had jij een vader of moeder die aan de ‘foute’ kant heeft gestaan en moet je leven met dit geheim. Wat voor impact heeft dat?
De herinneringen
Mijn ouderlijk huis had een gewelfd gipsen plafond waarin de afdruk van een varken te zien was. Het varken was in de oorlog geslacht en lag gepekeld op de zolder. Het mocht onder geen voorwaarde gevonden worden. Het slachten van een beest was illegaal in die tijd. Ik keek vaak naar die afdruk in het plafond.
Verhaal uit mijn eigen familie
Mijn moeder vertelde: “in april 1945 kwamen de Engelsen met hun tanks om ons te bevrijden. Op de hoek van de Oldenzaalsestraat en de Dorpsweg (in Lonneker waar zij met haar familie woonde) vond een vuurgevecht plaats tussen een Engelse en Duitse tank. De Duitse tank verloor en bleef werkeloos midden op de straat staan terwijl de Engelse tank doorreed naar Oldenzaal.
Niet lang daarna toen het weer rustig werd gingen we kijken. Wij, mijn zussen, broers en ik en onze overburen. Er lag een dode Duitse soldaat half uit de tank. Deze soldaat hebben we uit de tank gehaald. Er zat nog een Duitse soldaat in de tank die zwaar gewond was Deze soldaat hebben we op een ladder gelegd en mee naar huis genomen. Hij was weliswaar de vijand maar we vonden dat we hem ook niet aan zijn lot konden overlaten. Hij had een grote gapende wond achter zijn oor. Eerst lag hij in de hal maar hij kreeg koorts en begon te ijlen. Hij riep steeds: “Rudi, Rudi, fahr doch nicht so schnell.” We waren bang dat de Engelsen die naast ons in de confectie bivakkeerden hem zouden horen. Dat zou ook gevaarlijk voor ons kunnen zijn. We hebben hem daarom beneden in de kelder gelegd zodat zijn geschreeuw buiten niet te horen was. Daar hebben we hem die nacht verzorgd. De volgende dag heeft het Rode Kruis hem opgehaald. Het was een spannende nacht. Deze man heeft lang na de oorlog mijn familie opgezocht. Hij bleek half Joods te zijn, is journalist geworden en heeft veel geschreven over de oorlog.”
Ik was onder de indruk van dit verhaal. Het vertelt weer eens hoe gecompliceerd een oorlog is.
Hoe verging het jouw familie in de oorlog?
Door SchoolBANK redacteur: Helga Walter
Reacties 5
Hoe verging het onze familie in de Tweede Wereldoorlog? Mijn Nederlandse vader Frits zat bij de Nederlandse Koopvaardij en was ondergedoken in Noorwegen. Hij schreef aan zijn moeder in Holland een brief 'Lieve moeder, misschien kom ik nog weleens thuis met een lief Noorsch meisje...! . Aldus geschiedde. Mijn Noorse moeder Solveig en mijn vader Frits huwden op 22 juli 1945 op het stadhuis in Oslo, de hoofdstad van Noorwegen. Een echte oorlogsromance in de bevrijdingsroes van de zomer van '45 in het mooie land van de 'eeuwig zingende bossen' waar elke 100 meter een ware verrassing is van de immer overweldigende Noorse natuur. De Vliegende Hollander Frits en de Noorsche schone Solveig kregen samen drie kinderen: Olga Sigrid Selma, Hinderikus Sverre en Hans Roald Martin. De hele familie en aanhang is gek op Noorse Wafels, een traditie die van generatie op generatie overgaat en bij trouw, rouw en noaberschap ingezet wordt als Noorse feest- en troosttractatie. Het zijn vaak de mooie herinneringen die de slechte overheersen. Het verhaal van Solveig en Frits kent voor- en tegenspoed waarin sluimerheimwee en migrantenpijn op de loer lagen. En waar in het strijken der jaren de gebeurtenissen in en om WO II haar stempel drukte op de familie en opvolgende generaties. Thuis werd daarover niet veel gesproken, zoals in veel naoorlogse gezinnen niet het geval was. Langzamerhand vallen de puzzelstukjes in elkaar. In de komende maanden zal daar nog veel over gedacht en gesproken worden. Moederland Noorwegen en vaderland Nederland. Goede groet van Henk Sverre Haan.
Wow, this post is fastidious, my younger sister is analyzing such things, thus I am going to convey her.
Ik ben in 1944 geboren en mijn moeder vertelde dat we in Ulrum(vlakbij Zoutkamp/de Lauwerszee) geen honger hadden, al was alles schaars en behelpen met eten koken enz.Er was geen kleding ook na de oorlog niet, dus mijn moeder naaide voor ons als kinderen ( 3 ) alles uit oude afgedankte kleding van fam. Zij haden alles wel redelijk rustig ondergaan
Bij ons op het eiland had je de russenoorlog, de opstand van de Georgiërs. Nou, dat was me wat. Tot die 'russen' losgingen viel het nog wel mee op het eiland. Wel vordering van de boerderij door de Duitsers zodat daar Duitsers in konden. Maar toen de Georgiërs voor hun leven begonnen te vrezen waren de poppen aan het dansen. Voor mijn familie: granaatinslagen. Mijn vader geraakt door granaatsplinters. Schuilen achter de tuinwallen voor de granaten en kogels. Granaatexplosies in de boerderij. De paarden gewond zodat mijn grootouders elke dag lappen door de gaten in de paardenhals moesten halen. Opa vond door de Georgiërs kapotgesneden Duitsers. Dat soort verhalen kregen we in onze jeugd ELKE dag te horen van mijn vader. Dan liet hij zijn littekens zien en een scherf van die granaat. Dat vonden we geweldig, dat hij dat had overleefd. Hij had een enorm oorlogstrauma maar dat hadden we destijds helemaal niet door.
ik ben geboren in 1944 dus alle overleveringen van mijn ouders . De oorlog jaren waren vol on zekerheid.[mijn vader was timmerman,maar ging over naar polderwindmil repairman zo hooefde hij niet naar duitsland .mijn vader was commadant van 3 groepen sumar/garijp en oostermeer in de ondergrondse verzetgroep.organiseren van opnemen en verspreiden van joden ,later bleek neusjes van de grote steden[ amsterdam enz.]neergeschoten piloten[mijn pake had een canadeese pilootin huis][mijn susjes kregen een paar jaar na oorlog lapje poppen van hem[wim] en kregen de z.n naam wimpies] we woonden naast de school [gevorderd bij de duitsers voor administraattie ]ons huis had duitse inkwartiering en was dus dat de luitenant kwam s,avonds slapen bij ons thuis[hij was met tegenzin in de oorlog en zei tegen mijn ouders ik heb net een dochterje als jullie thuis]toch vertroudde mijn vader hem nooit helemaal]ook al in mijn vaders acties b.v. mijn vader vroeg hem of hij iets kon doen om de stroom weer aantesluiten want wij hebben 2 babys.zeker zei hij dan kan je ook weer naar de [verboden] radio luisteren. de laatste dag [ bij ons ]van de oorlog. is hij z.gn. door het oog van de naald gegaan met zijn groep wilden ze de brug in schuilenburg[ten ten oosten van het bergumermeer] veilig maken voor de doortocht van de tommies[de bevrijders] maar alles ging mis er was diutse versterking per boot aan geland.en mijn vader werd gevangen genomen en als schild voorop de boot gezet en over het bergumermeer langs het canaal naar bergum om daar die brug opteblazen.op de boot probeerde mijn vader de 5 duitzers duidelijk te dat het zinloos was [hij wist het niet] en dat de tommies de brug al hadden beveiliged.zo om kort te gaan de duitsers gaven zich over,3 gingen naar de bergumer wal en 2 met mijn vader naaar de sumarder kant en zo kwam hij met de 2 gevangenden het dorp in.waar bovenwonder de tommies stonden hem optewachten. de duitsers werden voorop de pantserwagen gezet en zo het dorp uit. toen mijn vader thuis kwam voelde hij iets in z,n rechter laars .daar was een kogel en in verder onderzoek had hij gaatje in z,n linker borstzak met grote deuk in z,n koperen tabaks doos[hij zei soms het roken heeft mij leven gered] z,n verhaal is in verschillende boeken opgenomen heeft een oorkonde van president Eizenhouwer en verzetskruis gekregen dus spannende tijden ,met later nog vele jaren nachtmaries.